Jak łatwo zauważyć, dużo uwagi poświęcam olejkom eterycznym. Dlaczego? Ponieważ są nieocenionym bogactwem naturalnym o przeróżnych właściwościach i zastosowaniach, a przede wszystkim (w większości) ładnie pachną.
O otrzymywaniu olejków eterycznych pisałam już w innym poście (Kliknij by przeczytać). Wspominałam, że otrzymuje się je głównie przez destylację z parą wodną. Tamte wcześniej omawiane metody można zastosować w laboratorium, jednak w skali przemysłowej stosuje się dwie techniki. Hydrodestylację (HD, Hydrodestilation) oraz Destylację Parą Wodną (SD, Steam destilation). Wiem, że a druga nazwa może być mylona, jednakże nie ma innego przetłumaczenia tej techniki z języka angielskiego na polski. Obie metody są odmianami destylacji z parą wodną. W pierwszym przypadku, zalany wodą surowiec podgrzewa się do wrzenia. W drugim przypadku, suchy surowiec poddaje się działaniu gorącej pary wodnej.
Schemat produkcji olejku eterycznego |
W przypadku HD, reaktor jest zaopatrzony w zewnętrzny płaszcz grzejny, ogrzewający zawartość. Wewnątrz aparatu znajduje się specjalny ruszt, na którym znajduje się surowiec. Surowiec musi być zalany odpowiednią ilością wody, doprowadzaną z zewnątrz. W przypadku SD, zewnętrzny płaszcz niekoniecznie jest potrzebny, a parę doprowadza się poniżej poziomu surowca, by unosząc się mogła "porwać" ze sobą związki olejku eterycznego. Pary olejku i pary wodnej przechodzą przez instalację, trafiając do chłodnicy lub wymiennika ciepła, w którym następuje skroplenie par. Woda z ciekłym olejkiem eterycznym spływa do separatora. Z separatora jest odbierany olejek (z górnej części, jeśli olejek ma gęstość mniejszą od wody lub z dolnej części, jeśli olejek ma gęstość większą od wody, np. olejek goździkowy), a woda jest zawracana do reaktora.
Aparatura do otrzymywania olejku eterycznego |
Proces otrzymywania olejków eterycznych prowadzi do wytworzenia produktów ubocznych, jakimi są hydrolaty. Popularność hydrolatów ostatnio stopniowo wzrasta. Są to tzw. pachnące wody, np. woda różana. W trakcie destylacji, hydrofilowe związki olejków eterycznych, np. estry, przechodzą do fazy wodnej. Kiedy uzyskany jest zadowalający poziom wydajności produkcji olejku eterycznego, proces zostaje przerwany, surowiec wymienia się na świeży, a z dolnej części reaktora odbiera się hydrolat. Hydrolaty zostają doceniane ze względu na ich właściwości kosmetyczne. Mogą pełnić rolę, np. toników do skóry, ale trzeba pamiętać, że produkt w takiej formie ma niesłychanie niską odporność mikrobiologiczną i wymaga konserwacji.
Uproszczony schemat ideowy przemysłowego otrzymywania olejku eterycznego |