 |
| źródło: mymodermet.com |
Ekstrakt to produkt procesu ekstrakcji. Wiem, że dla wielu z Was ta nazwa brzmi jak abstrakcja, lecz z ekstrakcją macie do czynienia codziennie, m.in. kiedy parzycie sobie poranną kawę lub herbatę. Ekstrakty są ważnymi surowcami kosmetycznymi i można je podzielić na kilka podstawowych kategorii. Ekstrakcja polega na tym, że wydobywa się pewne substancje chemiczne np. z rośliny z wykorzystaniem innych substancji - głównie rozpuszczalników, a także odpowiednich warunków prowadzenia procesu.
Według Wikipedii bardziej naukowa definicja ekstrakcji to "wyodrębnianie składnika lub składników mieszanin metodą dyfuzji do cieczy lepiej rozpuszczających te związki chemiczne. Pojęcie ekstrakcji odnosi się najczęściej do procesów prowadzonych w układach ciecz – ciecz, w obszarze ograniczonej mieszalności. Ekstrakcją nazywa się również analogiczny proces, prowadzony w układach ciecz – ciało stałe".
Mówiąc prościej, zawsze potrzebne są dwa układy - pierwszym z nich jest substancja ekstrahowana, a drugim ekstrahent, czyli substancja ekstrahująca. Kiedy parzycie sobie kawę to substancją ekstrahowaną są zmielone ziarna kawy, a ekstrahentem gorąca woda. W tym przykładzie mamy do czynienia z układem ciało stałe-ciecz, które jest również często wykorzystywane w przemyśle kosmetycznym. Z kolei w przemyśle chemicznym częściej stosuje się raczej układy ciecz-ciecz.
Ekstrakty w przemyśle kosmetycznym
Ekstrakty w przemyśle kosmetycznym to surowce stosowane w formulacjach jako składniki aktywne. Zakres zalecanych stężeń ich użycia jest bardzo szeroki i zróżnicowany w zależności od postaci ekstraktów. Najniższe zalecane stężenie z jakim się spotkałam, wynosiło 10 - 50 ppm (ppm = 'part per million', część milionowa), czyli ekstremalnie mało.
W INCI produktu można je łatwo zidentyfikować dzięki słowu '(...) Extract'.
Rodzaje ekstraktów
Ekstrakty dzieli się przede wszystkim ze względu na ich postać oraz na rodzaj użytego ekstrahenta. Można je także dzielić ze względu na zawartość konserwantów czy polarność.
Ekstrakty proszkowe mogą być rozpuszczalne w różnych rozpuszczalnikach. Jedne będą niepolarne inne będą polarne, ale mogą być nierozpuszczalne w wodzie, a tylko w glikolach czy alkoholu. Są to zazwyczaj formy mocno skoncentrowane, których stężenia użycia są bardzo niskie.
Ekstrakt stały tłuszczowy to surowiec pozyskany metodą enfleurage, czyli nawaniania stałych tłuszczów, takich jak łój, smalec czy masła.
Ekstrakty CO2 nad to surowce pozyskane przez ekstrakcję ditlenkiem węgla w stanie nadkrytycznym. Jedne z droższych ekstraktów na rynku. Zaletą takich ekstraktów jest ich skoncentrowana forma. Ditlenek jako rozpuszczalnik w odpowiednich warunkach ciśnienia jest ciekły, lecz łatwo przeprowadzić go w formę gazową i usunąć z układu. Dodatkowo jest niepolarnym ekstrahentem, co zwiększa wydajność procesu ekstrakcji.
Ekstrakty często występują też w formie mieszanej, np. wodno-glicerynowej, wodno-alkoholowej czy wodno-glikolowej. Wszystkie ekstrakty oparte na wodzie i glicerynie raczej muszą być zakonserwowane, aby zapewnić ich czystość mikrobiologiczną. Z kolei ekstrakty tłuszczowe/olejowe nie potrzebują konserwacji, a ewentualnie stabilizacji dodatkiem antyoksydantów.
Właściwości użytkowe ekstraktów są determinowane przez surowiec, z którego są pozyskiwane oraz rodzaj ekstrahenta. Niektóre można dodawać do fazy wodnej kosmetyków, a inne do fazy olejowej. Surowce te mogą mieć różnorakie działanie, np. antyoksydacyjne, nawilżające, łagodzące podrażnienia, przeciwstarzeniowe itd. Niewątpliwie są to jedne z najchętniej stosowanych w recepturach surowców.
